Günümüzde küresel nitelikli ve kıyasıya bir rekabetle karşı karşıya olan işletmeler, müşterilerinin beklentileri doğrultusunda değer yaratmayı başlıca hedef olarak görmektedirler. Çünkü seçenek bolluğundan dolayı müşteriler kendileri için en değerli olanı tercih etme eğilimindedir. Dolayısıyla işletmeler de müşterilerinin beklentilerine en iyi şekilde yanıt verebilmek ve “en değerli” olabilmek için değer analizi gibi stratejik avantaj elde etmeyi sağlayan çeşitli yöntemlerden yararlanmaktadırlar. Bu yazımızda “Üretimde değer analizi nedir? Nasıl yapılır?” sorularını cevaplandıracağız…
Değer Analizi Nedir?
Değer analizinden önce, analizi yapılan “değer” kavramını kısaca tanımlamak gerekecektir.
Değer, kısaca, ürün veya hizmetlere verilen “göreceli önem” olarak tanımlanabilir. Bir başka tanımla değer, bir ürün alınırken veya üretilirken uygun kulanım ve etkili faktörlerin yaratılması için harcanması gereken en düşük miktardaki paradır.
Bu tanımlar doğrultusunda değer analizi ise hangi seçeneğin daha iyi üreteceğini belirlemek ve gereken fonksiyonların minimum maliyetle elde etmeye çalışmaktır. Başka bir ifadeyle, katma değer oluşturan ve oluşturmayan maliyetleri birbirinden ayırarak katma değer oluşturmayan maliyetleri azaltmaya çalışmaktır.
Toparlayacak olursak, değer analizi, müşteriye sunulan ürünün özelliklerinden (güvenirliğinden, çekiciliğinden, kalitesinden vb.) bir azaltılmaya gidilmeden ürünü daha az bir maliyetle üretebilme ve özelliklerini geliştirebilmek çabasında olan bir yöntemdir.
Değer analizinde aşağıdaki sorulara cevaplar aranır;
Değer Analizinin Amaçları
Değer Analizi ve Değer Mühendisliği
Bu iki kavram temelde aynı anlamda kullanılsa da aslında birbirinden farklı kavramlardır. Aşağıdaki tabloda değer analizi ve değer mühendisliği kavramlarını birbirinden ayıran 3 önemli fark gösterilmiştir:
| Değer Analizi | Değer Mühendisliği |
| Halen mevcut olan projelerin maliyetlerini düşürmeye çalışırken kullanılır. | Yeni projenin daha düşük maliyetlerle nasıl icra edilebileceğini araştırır. |
| Proje sonrası yapılan çalışmalarda kullanılır. | Projenin tasarım aşamasında kullanılır. |
| Kaizen maliyetleme ile kullanılır. | Hedef maliyetleme ile kullanılır. |
Tablo I. Değer Analizi ile Değer Mühendisliği Arasındaki Farklar
Değer Analizi Nasıl Yapılır?
Değer Analizi Uygulamalarının Aşamaları
İşletmeler değer analizi uygulamalarında birçok farklı yöntem izleyebilirler. Farklı yollar esas alınsa da temelde yapılan bütün uygulama planlarının içerikleri aynıdır.
Genellikle işletmeler değer analizi uygulamalarında 6 aşamalı bir uygulama planını aşamaları çoğaltarak ya da azaltarak uygularlar. Aşağıdaki tabloda bu 6 aşama açıklanmıştır:
| AŞAMA | AÇIKLAMASI |
| I. Aşama | Ürünün fonksiyonel analiz diyagramının yapılması aşamasıdır. |
| II. Aşama | Temel ve destekleyici fonksiyonlarının kısaca anlatılması aşamasıdır. |
| III. Aşama | Ekip üyelerinin ürün seçenekleri üzerinde analiz yapmaları aşamasıdır. |
| IV. Aşama | Analiz ve geliştirme, ürünle ilgili geliştirilen fonksiyonların maliyetle ilişkilendirilmesi aşamasıdır. |
| V. Aşama | Geliştirilen fonksiyonların ürün üzerinde denenmesi ve bununla ilgili pilot çalışmanın yapılması aşamasıdır. |
| VI. Aşama | Geliştirilen ürünlerin pazara sunulması aşamasıdır. |
Tablo II. Değer Analizi Uygulamalarının Aşamaları
SONUÇ
Görüldüğü üzere, günümüzde bilgi, bir işletme için işgücü, para, güç ve rekabet anlamına gelmektedir. İşletmelerin rekabet avantajına sahip olabilmesi için bilgi varlıkları olan pazar, ürün, teknoloji ve organizasyona ait her türlü bilginin saptanması gerekir. İşletmeler hem rekabet üstünlüğü elde etmek hem de müşterileri karşısında “en değerli” olabilmek için yarışırlar. İşletmelerin değerli olabilmeleri, yönetim katmanlarının bilginin önemini kavramış olmaları ve bilgi yönetimini etkinlikle gerçekleştirmiş olmalarıyla doğrudan ilgilidir. Bu amaç doğrultusunda değer analizi uygulamalarından yararlanan işletmeler, değer analiziyle; bilgiyi değere dönüştürmekte, müşterilerinin beklentilerini daha iyi karşılamakta, rekabet üstünlüğü kazanmakta ve nihayetinde “en değerli” olmaktadır.
