Yol ücreti kanunlarda herhangi bir şarta bağlanmaması sebebi ile işverenlerin insiyatifinde bulunan bir konu olsa da günümüzde birçok kurumsal firma çalışanlarına yol yardımında bulunmaktadır. Çalışanlar, aylık maaşlarından karşılamak istemedikleri yol parasını işverenden talep edebilir. Çalışanlar için yol ücretinin ekstra verilmesi kendi ihtiyaçlarına daha fazla odaklanmaları ve aylık kazançlarını bu yönde kullanmaları bakımından oldukça önemlidir. Özellikle kurumsal firmalar çalışanları için yol yardımı yaparak çalışana daha fazla motivasyon kaynağı sağlamayı ve çalışanların ekonomik koşullarına katkıda bulunmayı amaçlar. Peki yol ücreti nedir ve yol ücreti nasıl hesaplanır?
Yol ücreti, işverenler tarafından çalışanların işe geliş gidiş ulaşımını sağlamaları için ödenen ücrettir. Bazı işletmeler tüm çalışanlar için mesafe gözetmeksizin standart bir ücret öderler, bazı işletmeler de iş yeri ile çalışanın ikamet ettiği bölgeye göre hesaplanan bir sistem ile farklı tutarlarda ödemeler yaparlar.
Çalışanlar için merak konusu olan yol ücretinin detayları ise şöyledir; İş kanununda işçinin haklarını gözeten birçok kanun ve hüküm olsa da yol ücreti bunlara dahil değildir. Yol ücreti ve yemek gibi haklar çalışanlar ile işletme arasındaki anlaşmaya bağlıdır. Eğer işe girmeden önce karşılıklı olarak mutabakata varılan sözleşmede yemek ve yol ücreti bulunuyorsa çalışan bu haktan yararlandırılır. İş sözleşmesindeki maddeler bağlayıcıdır. Bu durum iş kanununa göre de çalışana verilecek yol yardımı, yemek, servis sağlanması tamamen iş sözleşmesi hükümlerine bağlı olduğu şeklindedir.
4857 sayılı İş Kanunu’unda yol parası ve yemek ücreti ile ilgili maddeler bulunmuyor. Bu nedenle çalışanlar iş görüşmesinde işverenler ile yol ve yemek konularını netleştirmelidirler. İşçiye ödenen bu ödemeler nakit de yapılabilir ve vergilendirilebilir.
Daha önce bahsettiğimiz gibi bu durum kanun ile kesin hükümlere tabi olmadığı için tüm detayların işveren ile işçi arasında netleştirilmesi gerekir. Yani işe başlamadan önce bu konularda karşılıklı mutabık olunması işçinin faydasına olacaktır. İşveren çalışanları için yol ücretini aylık akbil şeklinde, araçla ulaşım için yakıt ödemesi şeklinde yapabilir. Eğer yapılan sözleşmede yol ve yemek ücretleri ile ilgili çalışana ödeme yapılacağına dair maddeler bulunuyorsa işverenler çalışana bu ödemeleri yapmak zorundadır.
İşverenler çalışanlara sağlanan yol yardımı imkanını vergilendirebilirler. Bunun için 3 farklı ulaşım şeklinin farklı vergilendirilmesi durumu vardır. Vergilendirme işlemleri ulaşım şekline göre değişir. Eğer yol parası çalışana nakit şeklinde ödeniyor ise bu tutar bordrolandırılıp vergilendirilebilir. Bir farklı ulaşım yardımı şekli olan servis hizmetinde ise bu durum gelir vergisi dışında kalacaktır. Bu nedenle servis hizmeti verilirken yapılan harcamalar muhasebe kayıtlarında gider olarak gösterilerek vergilendirilebilir. Bir diğer ulaşım yardımı şekli olan aylık bilet veya akbil yardımında ise vergilendirme biraz daha farklı olacaktır. Bu tip bir yardımda vergi istisnası söz konusudur. İşçiye sağlanan bu imkanın günlük 12 TL’ye kadar olan bölümü gelir vergisine tabi değildir. 12 TL’yi aşan kısım ise gelir vergisine tabi olacaktır. Bu durum vergi istisnasıdır.
Yol ücreti ödenirken bazı kesintiler yapılmaktadır. Aşağıda bu kesintileri detaylandırdık;
Bir örnekle yol ücreti hesaplamasını detaylandıralım;
Verilen yardım ücreti : 205 TL
205 / 0,84241 = 243,35
Gelir Vergisi : 243,35 * 0,15 = 36,50
Damga Vergisi : 243,35 * 0,00759 = 1,85
Net Yol Ücreti : 243,35 – 36,50 – 1,85 = 205
205 / 0,71491 = 286,75
SGK İşçi Payı : 286,75 * 0,14 = 40,15
İşsizlik Sigortası İşçi Payı : 286,75 * 0,01 = 2,87
Kesinti Toplam : 40,15 + 2,87 = 43,02
Gelir Vergisi Matrahı : 286,75 – 43,02 = 243,73
Gelir Vergisi : 243,73 * 0,15 = 36,56
Damga Vergisi : 286,75 * 0,00759 = 2,18
Net Ücret : 286,75 – 43,02 – 36,56 – 2,18 = 205,00
SGK İşveren Payı : 286,75 * 0,155 = 44,45
İşsizlik Sigortası İşveren Payı : 286,75 * 0,02 = 5,74
Yol Ücretinin İşverene Maliyeti : 286,75 + 44,45 + 5,74 = 336,94
Yol ücretinin tanımını ve yol ücretinin nasıl hesaplanacağına dair detaylara değinmeye çalıştık. Umarız faydalı bir yazı olmuştur. Yol ücretinin hesaplanması ve kayıt altında tutulması görüldüğü gibi karmaşık ve zor. Biçok işletme yol ücreti ile ilgili tüm detayları bir İK yazılımı ile takip ediyor. BilişimHR insan kaynakları yönetimi yazılımı ile yol ücreti hesaplamasını ve takibini hızlı ve kolay bir şekilde yapabilirsiniz.
