Türk hukuk sisteminde taraflara göre işçi ve işverenler için 2 tür iş sözleşmesi bulunmaktadır. Bunlar “bireysel iş sözleşmesi” ve “toplu iş sözleşmesi” olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu yazımızda toplu iş sözleşmesi kanunu gereklilikleri hakkında bilgi aktarıyor olacağız. Eğer bireysel iş sözleşmesi hakkında bilgi edinmek istiyorsanız lütfen tıklayınız.
Toplu İş Sözleşmesinin Tanımı, Amacı ve Tarafları
Toplu iş sözleşmesi, iş yerindeki tüm işçiler ile işveren arasındaki anlaşılan şart ve koşulları ortaklaşa ve özel tek bir standart çerçevesinde düzenlemektedir. Bireysel sözleşmeden farkı olarak sözleşmenin taraflarına sendikalar dahil olmaktadır.
Toplu iş sözleşmesi, 2012’de 28460 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Sendikalar Ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu (Kanun No: 6356)” çerçevesinde ele alınmaktadır ve sözleşmenin kapsamı bu kanunda belirlenmektedir.
Kanundaki tanımı “İş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşme” şeklindedir.
Bu sözleşmenin temel amacı, işçiler namına faaliyet yürüten sendikalar ve sendikalı/sendikasız işverenlerin, toplu bir uzlaşı neticesinde haklarının, çıkarların belirlenen süre çerçevesinde korunmasını sağlamaktır.
Sözleşmenin tarafları işçi ve işveren olarak 2’ye ayrılmaktadır. İşçi tarafında sadece işçi sendikası bulunabilir, işveren tarafında ise eğer işveren bir sendikaya üyeyse işveren sendikası eğer işveren bir sendikaya üye değilse işverenin kendisi bulunur.
Toplu İş Sözleşmesi ve İçeriği
- Bu sözleşme, iş sözleşmesinin yapılması, sözleşmenin içeriği ve sözleşmenin sona ermesi hakkındaki düzenlemeleri içerir.
- İşçilerin ve işverenin birbirlerine olan haklarını ve borçlarını ele almaktadır.
- Sözleşmenin uygulanmasını, denetlenmesini ve taraflar arasında yaşanabilecek uyuşmazlıkların giderilmesinde izlenecek adımları düzenlemektedir.
- Sözleşme Anayasa’ya ve kanunlarla aykırı düşecek şekilde düzenlemeler içeremez.
Toplu İş Sözleşmesinin Kapsamı ve Düzeyi
- Toplu iş sözleşmesi, işverene ait aynı işkolundaki bir ya da daha fazla işyerini kapsayabilir.
- İşverenin gerçek ve tüzel kişi olabilir veya işveren bir kamu kurum ve kuruluşu olabilir.
- İşverene ait aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması durumunda, toplu iş sözleşmesi yalnızca işletme düzeyinde yapılabilir.
- Grup toplu iş sözleşmesi, tarafların anlaşması üzerine bir işçi sendikası ile bir işveren sendikası arasında, birden çok üye işverene ait aynı işkolunda kurulu işyerleri ve işletmeleri kapsamak üzere yapılır.
Toplu İş Sözleşmesinin Şekli ve Süresi
- Toplu iş sözleşmesi yazılı olarak yapılır.
- 1 yıldan daha az veya 3 yıldan daha fazla olamaz.
- Ancak 1 yıldan daha kısa sürecek işler için özel olarak 1 yıldan kısa olarak düzenlenebilir. İşin 1 yıldan kısa sürede bitmemesi durumunda ise bu sözleşme 1 yılın sonuna kadar hükmünü korur.
- Sözleşmenin süresinin, taraflarca imzalar atıldıktan sonra uzatılması mümkün değildir.
- Sözleşmenin süresinin sonradan kısaltılması ya da süresi dolmadan sona erdirilmesi mümkün değildir.
- Toplu iş sözleşmesi süresi bitimine 120 gün kala, yeni bir sözleşme için yetki başvurusunda bulunulabilir.
- Yeni bir toplu sözleşme yapılırsa, eski toplu sözleşmenin süresi bitmeden yürürlüğüe girmez.
Toplu İş Sözleşmesinin Hükmü
- Toplu iş sözleşmesinde özel olarak belirtilmediği sürece, diğer iş sözleşmeleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamaz.
- Eğer toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmediyse, iş sözleşmelerindeki toplu sözleşmeye aykırı maddelerde, toplu iş sözleşmesi esas alınır.
- Toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmelerine uymayan maddelerin olması durumunda ise iş sözleşmesindeki işçi faydasına olan hükümler geçerlidir.
- Süresini dolduran toplu iş sözleşmelerinin iş sözleşmesine dair maddeleri, yeni toplu iş sözleşmesi yürürlüğe girene kadar iş sözleşmesi hükmü olarak bağlayıcılığını korur.
Personel Yönetimini Kolaylaştırın
Türkiye’nin en köklü yazılım şirketi olan ve okuduğunuz makalenin yazarı olan Bilişim uzmanlarının insan kaynakları iş süreçlerinizi daha verimli hale getirmesini isterseniz bize email ya da telefon yoluyla ulaşabilirsiniz!
Telefon: +90 312 266 11 44
Email: bilisim@bilisim.com.tr
