Günümüz rekabet koşullarında özellikle üretim firmaları başta olmak üzere birçok sektörden farklı tarzda firmalar varlığını sürdürmek ve karlılığı korumak amacıyla 24 saat esasına dayanan çalışma sistemini kullanmaktadır. Orta gelişmiş ve daha az gelişmiş ülkelerde iş gücünün yoğun bir şekilde kullanıldığı hallerde bir insanın 24 saat kesintisiz çalışamayacağı göz önüne alındığında vardiya sisteminin önemi ortaya çıkar. İş akışının kesilmemesi ve üretim veya hizmetin durmaması için vardiya sistemi kullanılır. Şimdi vardiya sisteminin detaylarına bakalım.
Bir AVM’de herhangi bir mağazada işe yeni başlayan bir işçi vardiya kelimesini duyduğunda eğer daha önce herhangi bir tecrübesi yoksa aklında “vardiya ne demek” gibi bir soru gelebilir. Vardiya kelime anlamı olarak “gemilerde tutulan nöbet” şeklinde geçmektedir. Vardiya, bir iş yerinde çalışan işçilerin belirli bir sırayla görevi yürütmelerine verilen isimdir. Vardiyalı çalışmak, bir işçiye belirlenen süreler içinde görevi devam ettirmesi olarak açıklanabilir. Vardiyalı çalışmanın diğer detayları ise şu şekildedir;
Vardiya kavramı, teknolojinin gelişmesi ve yazılım dünyasının dünyayı dijital yönetim ile tanıştırması ile daha önceleri sadece sanayi kuruluşlarında kullanırken şimdilerde dijital hizmetlerde de kullanılmaktadır. Örneğin bir banka veya bir telekomünikasyon şirketi müşterilerine 7/24 hizmet vermektedir. Bu tarz teknolojinin sıklıkla kullanıldığı hizmet sektörlerinde de vardiya sistemi kullanılmaktadır.
Gece vardiyası özellikle merak edilen bir konudur. Gece vardiyasında işçiler ne kadar çalıştırılabileceği hangi zamanlarda ve hangi şartlarda çalıştırılabileceği işçi ve işverenler tarafından sıklıkla araştırılır. Gece vardiyası, 7/24 esasında çalışan bir işletmede İş Kanunu’nun ilgili maddesine göre en geç saat 20:00’da başlayan ve en erken saat 06:00’ya kadar geçen ve her halde en fazla 11 saat süren bir dönem olarak belirtilmiştir. Yine kanuna göre gece vardiyası 7.5 saatten fazla süremez.
Kanunlara göre gece vardiyasında herkesin çalışması mümkün değildir. Sanayide 18 yaşından küçük çocuklar veya gençler, doğumu izleyen 1 yıl içinde anneler ve isteği dışında engelli memurlar gece çalıştırılamaz. Kadınların gece vardiyasında çalıştırılabilmesi için Sağlık Bakanlığı’nın görüşü alınmaktadır. Ayrıca hamile kadınlar hamileliğin 24. Haftasından itibaren gece vardiyasında çalıştırılamazlar.
Vardiya yönetimi işçiler çalışma saatlerinin belirlendiği çizelgeye verilen isimdir. Vardiya çizelgesi oluşturmak için hazır bir excel tablosu kullanabilirsiniz. Bu tabloyu kendi iş süreçlerinize uyarlayarak kendi vardiya sisteminizi oluşturmuş olursunuz. Vardiya yönetimi daha çok üretim ve çalışma saatlerinin uzun olduğu hizmet sektörlerinde tercih edilen bir yöntemdir. Vardiya yönetimini sağlamanın en zor yanlarından biri de çalışanlara bu sistemi doğru bir şekilde anlatılabilmesidir. Daha çok vardiya cetvelinin bulunduğu bir panodan bu bilgilere ulaşan işçiler herhangi bir güncellemede saatlerini şaşırabilir ve bu ciddi bir karışıklığa neden olabilir. Bunun çözümü ise bu süreci dijitalleştirmekten geçiyor. Dijital bir vardiya yönetimi ile çalışanlara anında çalışma saatlerini bildirebilir, vardiya cetveli oluşturmanın zorluklarından kurtulabilirsiniz. Sürecin hataya açık olması nedeniyle de dijital bir çözümün bu noktada getirisi çok büyük olacaktır.
